محمد تقی‌خان فراهانی؛ مردی به قامت تاریخ مردان بزرگ

به گزارش خبرنگار مهردر اراک، میرزا محمد تقی‌خان فراهانی مشهور به امیرکبیر، یکی از صدراعظمهای دربار ناصری در مدت سه ماه و اندی صداراتش زمانی به فریاد دادخواهی ملت مظلوم لبیک گفت، که می‌رفت تمامی ثروت و عزت کشور برای همیشه در کام استعمار و استکبار جهانی بلعیده شود.

امیرکبیر مرد تمام قد تاریخ کشوری است که در مسموم ترین فضای حکومت وابسته قاجار، کمر به همت و تلاش بست تا ایران را بسازد و آن را در مسیر پیشرفت قرار دهد دریغ که 39 ماه  بیشتر مهلت نداشت و تیغ خیانت را بر رگهایش کشیدند.

اتمام حیات امیر در حمام تعبیری از پاکی امیر

کارشناس ایران شناسی می گوید: تاریخ ناصرالدین شاه و شاهان قاجار تاریخ سرسپردگی و سیاهی است و تاریکترین نقطه حکومت ناصرالدین شاه زمان مرگ امیر است صبحگاهی که قاصد خیانت به کاشان، تبعیدگاه امیررسید و رگ های دست او را باز کرد تا آخرین نفسهای ایران، مرگ را تجربه کند و شاید اتمام حیات امیر در حمام تعبیری از پاکی امیر بود.

حسین سبحانی افزود: فاصله مرگ در کاشان و تولد در هزاوه اراک فاصله اقدامات بی شمار امیر بود به تاریخ این مملکت ، هزاوه روستایی در فاصله 16کیلومتری شهر اراک اولین فریادهای تولدش را به خود دید و حمام کاشان آخرین فریادهای خفه شده امیر را در خود برای همیشه خاموش کرد.

محمد تقی فرزند کربلایی محمد قربان آشپزباشی

تاریخ این گونه روایت می کند که، محمد تقی فرزند کربلایی محمد قربان آشپزباشی است که در زمان میرزا ابوالقاسم قائم مقام دوم و صدر اعظم محمدشاه مقام نظارت در آشپزخانه را احراز کرد وهزاوه روستای کسی است که بزرگ مردان ایران زمین لقب گرفته است و علاوه بر امیرکبیر، میرزا بزرگ قائم مقام و میرزا ابوالقاسم قائم مقام، مقبره شاهزاده احمد بر بلندترین قسمت این روستای تاریخی قرار دارد و هر ساله زیارتگاه هزاران عاشق ائمه و اهل بیت است.

دانشجوی کارشناسی رشته تاریخ می گوید: مرهم امیر کبیر بر زخمهای ایران زمین در زمانی که درباریان، ایران زمین را پایگاه زیاده خواهی های خود قرار داده بودند و بیگانگان نیز چشم طمع به این سرزمین دوخته بودند چاره ساز شد و از وی چهره ای جهانی ساخت.

علی غلامی می افزاید: میرزا تقی خان قبل از صدارت منشی دستگاه قائم مقام بود و در این مدت به سه مأموریت مهم سیاسی به روسیه، ایروان و به عثمانی رفت و مسئولیت وی در قضیه ارزنه الروم بود و درایتش از وی دیپلماتی کارکشته ساخت چنانچه در این قرار داد که روس و انگلیس همواره به دنبال زیان ایران و نفع عثمانی بودند کوتاه نیامد.
 
سرسپردگی و علاقه امیر به کشور تا به آنجا بود که وقتی به زیان ایران بود از محمدشاه هم پیروی نمی کرد تا برسد به روس و انگلیس و همه اقداماتش برای سربلندی ایران بود.

پس از به صدارت رسیدن با رشوه خواری به مبارزه برخاست

به گواه تاریخ، امیرپس از به صدارت رسیدن با رشوه خواری به مبارزه برخاست. دستور داد دریافتی‌های بی‌حساب و قطع مواجب بی‌جهتی که از دستگاه‌های دولتی می‌گرفتند؛ قطع شود و حقوق شاه را به ماهیانه دوهزار تومان کاهش داد.

این مصلح اجتماعی تاریخ ایران، دستور داد که رسم قمه‌کشی و لوطی‌بازی از شهرها و راه‌ها برداشته شود. وی حمل اسلحه سرد و سلاح گرم را ممنوع کردو قاعده بست‌نشینی را لغو کرد.
 
از دیگر اقدامات امیر کبیر در دوران خود ساماندهی امور ارتش کشور بود. تاریخ می نویسد: امیرکبیر، مشق و دروس ارتشیان و تسلیحات آن‌ها و برکشیدن صاحب‌منصبان بی‌طرف و نهادن شغل و سمت در مقابل افراد و حذف مشاغل بی‌فایده در نظام سازمانی را پایه‌گذاری کرد.
 
رسم بخشیدن مناصب بی‌شغل را برانداخت و معیار ترفیع صاحب‌منصبان، شایستگی ایشان گشت. مهمات‌سازی در زمان او رشد کرد و توپ‌ریزی و باروت‌سازی تبریز دوباره رونق گرفت. وضع لباس ارتش مرتب و منظم شد. به دستور وی لباس سربازان از پارچه ایرانی بود.
 
مطالعه تاریخ نشان می دهد، امیرکبیر، دستگاه وزارت امور خارجه را توسعه داد. تأسیس سفارتخانه‌های دائمی در لندن و سن‌پترزبورگ، ایجاد کنسولگری در بمبئی، عثمانی و قفقاز؛ تربیت کادر برای وزارت امور خارجه و تنظیم دفتر اسناد سیاسی از کارهای اوست.
 
محور سیاست خارجی امیر کبیر عزت ایران بود و خواستار قطع حضور و دخالت بیگانگان در امور ایران بود و شاید مهمترین دلیل قتل و شهادت وی همین موضوع بود.

دارالفنون سنگ بنای آموزش مدرن ایرانی
 
حاصل مجموع آموخته ها و دیده های امیرکبیر از جهان، ایجاد دارالفنون بود آکادمی برای رشد علوم جهانی در پایتخت.
 
این مدرسه در هفت شعبه تأسیس شد و اولین مدرسه جدید ایران بود. در دارالفنون اصول علمی جدید و دانش‌های مهندسی، پزشکی و فنون به جوانان آموزش داده می‌شد و بسیاری از معلم‌های آن از اروپا و به ویژه از کشورهایی چون اتریش، اسپانیا، ایتالیا و فرانسه به کار گرفته شده بودند. پس از برکناری امیرکبیر، با وجود مخالفت‌های میرزا آقاخان نوری، مدرسه کار خود را ادامه داد.
 
کارشناس بنیاد ایران شناسی می گوید: روزنامه وقایع اتفاقیه در سال سوم سلطنت ناصرالدین‌شاه، به دستور امیر کبیر برای جلوگیری از شایعه در ایران چاپ شد و اولین شماره این روزنامه در ۱۸ بهمن ۱۲۲۹ خورشیدی به کوشش امیرکبیر منتشر شد.

سبحانی می افزاید: به دستور امیرکبیر اشتراک این روزنامه برای هر یک از افرادی که از دستگاه دولتی بیش از ۲۰۰ تومان حقوق می‌گرفتند اجباری بود.
 
در این روزنامه، اخبار داخلی شامل خبرهای مربوط به دربار، عزل و نصب‌ها، اعطای مقام‌ها، نشان‌ها و امتیازات چاپ می‌شد. چاپ اخبار رویدادهای شهرهای ایران، اخبار مربوط به کشورهای اروپایی و صفحه حوادث از بخش های مختلف این روزنامه بود.

امیر از بی سوادی مردم در رنج بود

امیر از بی سوادی مردم در رنج بود و آن را عاملی برای عقب نگهداشتن ایران از پیشرفت می دانست و بیش از اینکه شاهزادگان قجری دوستدار امیر باشند مردم او را دوست می داشتند و او را از خود می دانستند و همین عوامل باعث بروز حسادتهایی در اطرافیان شد و نسخه امیر را پیچاند و شهادت فرزندی لایق دیگری از این مرز و بوم را رقم زد.

هراس از اقدامات راهگشای امیر در توسعه ایران به حدی بود که مزدوران داخلی و دست های خارجی برای کشتن وی متحد شدند.

روحیه اصلاح طلب و عشق عمیق وی به استقلال و آزادی و اقتدار ملت مسلمان ایران، باعث شد از حسادتها، دسیسه ها و خیانت های اطرافیان دور نماند و دشمنی امثال آقاخان نوری و مهدعلیا و... و نادانی ناصرالدین شاه باعث شد تا در 20 محرم 1268 هجری قمری، امیرکبیر از صدارت معزول شود و در 25 محرم از امارت نظام و از تمام مشاغل دولتی برکنار و چند روز بعد به کاشان تبعید شود.

حسادتها و دسیسهای اطرافیان شاه تاریخ پایان حیات مرد سیاستمدار و اقتصاددان زبردست ایران زمین که هدفی جز سربلندی ایران و خودکفایی کشور نداشت را رقم زد و  سرانجام به فرمان ناصرالدین شاه به دست نالایقی چون حاج علیخان مراغه‌یی معروف به حاجب‌الدوله به طرز فیجعی در حمام فین کاشان به لقاء حق برسد.

خانه امیر در روستای هزاوه

اکنون خانه امیرکبیر در هزاوه قرار دارد که قرار است پس از سالها مرمت شود و مزین بخش روستای هدف گردشگری هزواه باشد.

هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق

گرچه بسیاری از شاهزادگان قجری به مردی که از آشپزخانه به صدارت رسیده حسادت می کردند  وپس از مرگ امیر به فرصتی تازه ای برای فاسدان و بیگانه پرستان برای دست اندازی بیشتر به دارایی های کشور تبدیل شد.  اما گذشت روزگار نشان داد ماندگارترین آثاری که از دوران قاجار در تاریخ این مرز و بوم بر جای ماند خدمات اوست و هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق.

 فردی که موفقیت ها و اصلاحاتش در ایران را به مدد هوش خدادادی و همتی که داشت کسب کرد واکنون در کناربارگاه ملکوتی امام سوم شیعیان در اتاقى که در آن به سوى صحن امام حسین(ع) باز مى شود آرمیده است...

  سمیه بصیرت