افت شدید منابع آبی/ گلستان سبز بیابانی و زرد می شود

به گزارش خبرنگار مهر، افت شدید منابع آب زیر زمینی و کمبود آب سبب شده تا استان گلستان بسوی خشکسالی و بحران آب گام بردارد و اتکای بیش از حد به منابع زیرزمینی آب در گلستان سبب شده تا سطح این سفرها افت شدیدی داشته باشد و تداوم این امر آینده خوبی را برای گلستان رقم نخواهد زد.

 

در حال حاضر آسیب‌پذیری سفره‌ها در اثر برداشت بی‌رویه از منابع آبی، اتمام پتانسیل قابل توسعه بهره‌برداری از آب‌های زیرمینی برای مصارف کشاورزی و پایین بودن راندمان آبیاری لزوم اصلاح الگوی مصرف آب را ضروری می‌سازد.

 

آسیب پذیری سفرهای آب زیر زمینی گلستان

 

یک کارشناس و مدرس کشاورزی در این زمینه درباره چالش های آبی گلستان به خبرنگار مهر می گوید: سفره های آب زیرزمینی استان محدود و آسیب پذیر شده اند.

 

تغییر الگوی کشت راهکار اساسی برای اصلاح الگوی مصرف آب در بخش کشاورزی است و جلوگیری از کشت شالی با استفاده از آب‌های زیرزمینی، توسعه سیستم‌های آبیاری تحت فشار با هدف افزایش راندمان آبیاری و ترویج کشت محصولات کم آب‌ طلب از دیگر راهکارهای مهم برای اصلاح الگوی مصرف آب است.

 

محمد حسینی گفت: یکپارچه‌سازی اراضی، توسعه کشت محصولات گلخانه‌ای و ارتقای آگاهی‌های عمومی موجب استفاده بهینه از منابع آبی استان می‌شود.

 

وی با بیان اینکه پتانسیل سفره‌های آب زیرزمینی محدود است، تصریح کرد: رعایت نکردن الگوی مصرف آب زیرزمینی پیامدهای بسیار ناگواری دارد. 

 

حسینی ، افت مستمر سطح آب زیرزمینی را از پیامدهای رعایت نکردن الگوی مصرف آب برشمرد و افزود: شور شدن تدریجی آب چاه‌ها، نشست سطح زمین، کاهش آبدهی چاه‌ها و افزایش درخواست جابه‌جایی، کف‌شکنی و لایروبی از پیامدهای رعایت نکردن اصلاح الگوی مصرف آب است.

 

به گفته وی، پتانسیل آبهای زیرزمینی تجدید‌پذیر استان یک میلیارد و 250 میلیون مترمکعب در سال بوده و در حال حاضر یک میلیارد و 171 میلیون متر مکعب از این پتانسیل توسط 25 هزار و 315 منبع آبی شامل چاه و قنوات استحصال می‌شود.

 

وی با اشاره به میزان آب مصرفی در بخش کشاورزی گفت: بیش از 85 درصد از کل آب استحصالی سطحی و زیرزمینی در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و کشاورزی بزرگترین مصرف‌ کننده آبهای زیرزمینی استان است.

 

برداشت 59 درصدی آب از منابع زیر زمینی

 

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان نیز گفت:  حدود 59 درصد برداشت آب، از منابع زیر زمینی صورت می پذیرد که این امر می تواند در بلند مدت اثرات نامطلوبی بر این منابع با ارزش بگذارد.

 

افت شدید سطح آب در گلستان

 

ایرج حیدریان با اشاره مسائل و چالش های آب در استان افزود:مسائل و چالش ها در بخش آب تنها مختص استان گلستان نیست، اما افت شدید سطح آب در منابع آب زیر زمینی و کسری مخزن این منابع طی سالیان گذشته از معضلاتی است که در این استان وجود دارد.

 

وی اظهارداشت: برای مهار و حل این معضلات نیاز به مشارکت و مساعدت همگان می باشد و قطعا زیر بنای هر مشارکتی، آگاهی و حساسیت نسبت به موضوع است.

 

 حیدریان عنوان کرد: با وجود اینکه پتانسیل منابع آبهای سطحی و زیرزمینی در استان تقریبا با هم مساوی است اما اتکای بیشتر بر روی منابع آب زیرزمینی است.

   

بخش کشاورزی بیشترین مصرف کننده آب

 

وی همچنین از مصرف نزدیک به 81 درصد آب در بخش کشاورزی خبر داد و گفت: بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در استان گلستان است و حدود 83 درصد از منابع آب زیر زمینی این استان در بخش کشاورزی مصرف می شود که نکته قابل توجهی است.

 

وی با تاکید بر لزوم مشارکت و همکاری در استفاده صحیح از منابع آبی افزود: اگر سالانه تنها 10 درصد کاهش مصرف را در این بخش داشته باشیم می توانیم منابع جدید آبی را احیاء کنیم.

 

مدیرعامل آب منطقه ای گلستان گفت: حال حاضر 13 سد در حال بهره برداری داریم که طبق پیش بینی انجام شده در افق 1420 باید به 21 سد برسیم .

 

راندمان پایین آب در بخش کشاورزی

 

حیدریان ضمن اشاره به سیمای کلی آب استان عنوان کرد:عمده مصرف منابع آب در بخش کشاورزی است. این در حالی است که راندمان آن نیز پایین و کمتر از 31 درصد است.

 

وی همچنین افزود: با توجه به مصرف بالای منابع آب در بخش کشاورزی، اصلاح الگوی کشت و بهینه سازی مصرف آب از برنامه های شرکت آب منطقه ای در جهت تعادل بخشی  منابع آبی استان است.

 

کمبود 4500 میلیون مترمکعبی آب

 

به گزارش مهر، طبق اعلام طرح مطالعات جامع منابع آب، گلستان با مجموع پتانسیل آبی دو هزار و 485 میلیون مترمکعبی به هفت هزار میلیون مترمکعب آب نیاز دارد و کمبود منابع آبی در این استان به مرز چهار هزار و 500 میلیون مترمکعب می رسد.

 

همچنین میزان بهره برداری از آب‌های سطحی و زیرزمینی استان از طریق 13 سد بزرگ مخزنی، 300 قطعه سد کوچک و آب بندان فعال و تعدادی بند انحرافی، ایستگاههای پمپاژ و موتور پمپ انهار سنتی و 25 هزار حلقه چاه، صورت می گیرد.

 

جعفر اکبری فعال بخش کشاورزی و کارشناس با اشاره به مشکل کم آبی در گلستان، اتکای بیش از حد استان بر منابع آب زیرزمینی را از مهمترین دغدغه های بخش آب استان برشمرد و افزود: باید در جهت کاهش مصرف این منابع حیاتی اقدامات اساسی انجام شود زیرا 180 هزار هکتار از 250 هزار هکتار اراضی کشاورزی در حال آبیاری استان از منابع آب زیرزمینی تغذیه می شود.

 

ترویج فرهنگ صرفه جویی مصرف آب

 

وی با بیان اینکه گسترش بهره برداری از آبهای زیرزمینی در بخش کشاورزی به علت کشت محصولات پرآب طلب نظیر برنج موجب وارد شدن آسیب جدی بر منابع آب زیرزمینی استان می شود.

 

وی هشدار داد: کاشت محصول پرآب طلب برنج به میزان چندین برابر الگوی کشت، موجب وارد شدن خسارات جبران ناپذیری به منابع آبی استان می‌شود که مسئولان و کارشناسان این بخش باید به دنبال اجرای راه حل اساسی در این زمینه باشند.