تجربه چین از افزایش ظرفیت پزشکی؛ به تخت آموزشی و استاد نیاز داریم

سید امیرپاشا طبائیان در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد امکان پذیرش دانشجوی پزشکی از دانشگاه‌های غیرانتفاعی گفت: اگر بخواهیم به سمت دانشگاه‌های غیرانتفاعی برویم، چند مشکل عمده به وجود می‌آید. مشکل اول کمبود تخت‌های آموزشی است که همین حالا هم به دلیل افزایش بی‌رویه ظرفیت‌ها در این زمینه دچار مشکل هستیم. آموزش دانشجویان در بیمارستان‌ها با محدودیت مواجه است و اضافه کردن دانشجویان بیشتر بدون افزایش زیرساخت‌ها غیرممکن است.

وی در مورد امکان استفاده از بیمارستان‌های بخش خصوصی برای آموزش دانشجویان گفت: بخش‌های خصوصی ما ساختار آموزشی متفاوتی دارند و آموزش دانشجوی پزشکی در این بیمارستان‌ها امکان‌پذیر نیست.

معاون آموزشی نظام پزشکی تهران خاطر نشان کرد: همین حالا به دلیل مشکلاتی که وجود دارد بسیاری از افراد تمایل به هیئت علمی شدن ندارند و تعداد زیادی از هیئت علمی‌ها در حال جدا شدن از دانشگاه هستند. بنابراین اگر بخواهیم دانشگاه‌های غیرانتفاعی دانشجوی پزشکی بپذیرند، قطعاً کیفیت آموزش کاهش خواهد یافت و همچنین این مسئله با عدالت آموزشی نیز مغایرت دارد.

نیاز به تخت آموزشی برای افزایش تجربه دانشجویان پزشکی

وی اظهار کرد: مهم‌ترین مسئله افت کیفیت آموزش پزشکی است. پزشکی تنها کلاس‌های درس دو سه سال اول نیست مهم‌ترین بحث این است که بتوانیم در بیمارستان‌ها تخت آموزشی داشته باشیم و دانشجویان ما بتوانند بیماران متعددی ببینند و تجربه کافی برای زمانی که فارغ‌التحصیل می‌شوند، کسب کنند.

طبائیان در پاسخ به استدلال موافقان این طرح در خصوص افزایش نیاز کشور به پزشکی با توجه به سالمندی جمعیت، گفت: در حال حاضر ما ۳۰ تا ۴۰ هزار پزشکی داریم که کار پزشکی انجام نمی‌دهند. طبق برنامه هفتم توسعه، باید حدود ۲ و ۳ دهم به ازای هر هزار نفر باشد؛ در حالی که در حال حاضر حدود ۱۰۰ هزار پزشک عمومی داریم و ۱۶ هزار و ۵۰۰ نفر هم در حال پذیرش هستند. با این روند، تا سال ۱۴۰۴ به هدف برنامه توسعه هفتم که تا ۱۴۰۷ پیش‌بینی شده بود، رسیده‌ایم. بنابراین مشکل ما در نگهداشت پزشکان است.

وی تاکید کرد: با این شرایط مشکل ما فقط تربیت پزشک نیست؛ هر چقدر پزشک تربیت کنیم، اگر نتوانیم پزشکان را در مناطق کم‌برخوردار نگه داریم، هیچ راه‌حل دیگری از جمله افزایش ظرفیت یا ایجاد دانشگاه غیرانتفاعی، کمکی نخواهد کرد.

معاون آموزشی نظام پزشکی تهران با تأیید این نکته که اکثر پزشکان ما در شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد، شیراز و اصفهان متمرکز هستند؛ گفت: دلیل این اتفاق این است که ما نتوانسته‌ایم مشوق‌ها و جذابیت‌های لازم برای ماندگاری پزشکان در مناطق محروم ایجاد کنیم.

وی با بیان این‌که الگوی افزایش ظرفیت پزشکی برای جبران کمبود پزشک در مناطق دورافتاده سال‌ها قبل در چین اجرا شده است؛ ادامه داد: چین به خاطر پهناوری در برخی مناطق با کمبود پزشک مواجه بوده است؛ برای جبران این موضوع ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی را افزایش داده است و الان بعد از سال‌ها می‌بینیم که کیفیت آموزش در چین افت پیدا کرده و همچنان کمبود پزشک وجود دارد. بنابراین، راه‌حل کمبود پزشک در مناطق محروم، افزایش ظرفیت یا ایجاد دانشگاه غیرانتفاعی نیست.

افزایش تعرفه‌های پزشکی راهکار نگهداشت پزشکان

طبائیان با اشاره به پایین بودن تعرفه‌های پزشکی گفت: ما در کشور پایین‌ترین تعرفه‌های پزشکی را نسبت به کشورهای دیگر داریم. بنابراین برای ماندگاری پزشکان نیاز به اقدام دیگری نیست. اصلاح تعرفه‌ها و تعرفه‌های واقعی می‌تواند به نگهداشت نیروی انسانی کمک کند.

وی با اشاره به تجربه کانادا برای ماندگاری پزشکان گفت: به عنوان مثال، در کشورهای دیگر مانند کانادا، برای مناطق دورافتاده حقوق بالاتری در نظر گرفته می‌شود. مشوق حقوقی ایجاد کرده‌اند تا پزشکان انگیزه داشته باشند در آن مناطق دوردست خدمت کنند.

معاون آموزشی نظام پزشکی تهران اظهار کرد: در کشور ما، با تعرفه‌های فعلی و پایین، انتظار داریم پزشک در مناطق کم‌برخوردار بماند، اما هیچ مشوقی برای آن در نظر گرفته نمی‌شود. نبود همین مشوق‌ها سبب می‌شود نه‌تنها پزشک عمومی که متخصصین نیز در این مناطق نمی‌مانند. پزشکان متخصص موظف به گذراندن دو سال طرح تعهدات هستند؛ الان مشاهده می‌کنیم که یک پزشک متخصص بعد از دو سال، یک ساعت هم در منطقه محروم نمی‌ماند. چون تنها به این دلیل در آن منطقه مانده که اجبار را رفع کند.

افزایش پذیرش دانشجویان پزشکی از هزار نفر به ۱۶ هزار و ۵۰۰ نفر

طبائیان با اشاره به آمار افزایش دانشجویان گفت: ما پیش از افزایش ظرفیت ۸ هزار دانشجو داشتیم که اکنون به ۱۶ هزار و ۵۰۰ نفر افزایش یافته است. در دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه ایران، یک کلاس درس «فیزیوپات» اکنون با حضور ۸۰۰ نفر برگزار می‌شود که عملاً امکان حضور دانشجو در آن وجود ندارد. اگر دانشجو در این کلاس شرکت نکند، آموزش نمی‌بیند و اگر شرکت کند، فضای کافی وجود ندارد و عملاً امکان آموزش مؤثر وجود ندارد.

نیاز به ۴۰ همت بودجه برای ایجاد فضای آموزشی

وی با بیان این‌که مشکلاتی که اکنون وجود دارد، به دلیل این است که زیرساخت‌های لازم ایجاد نشده است، گفت: الان برای ایجاد فضای آموزشی مناسب حداقل ۴۰ همت بودجه نیاز است.

معاون آموزشی نظام پزشکی تهران با تاکید بر این‌که فضای آموزشی تنها کلاس درس نیست، ادامه داد: عمده‌ترین نیاز در آموزش پزشکی تخت آموزشی و عضو هیئت علمی است که حداقل باید دو برابر شود.

طبائیان اظهار کرد: حتی اگر این منابع مالی مورد نیاز همین الان هم اختصاص پیدا کند، تأمین این زیرساخت‌ها همین الان امکان‌پذیر نیست. ساخت زیرساخت‌ها سه تا چهار سال زمان می‌برد. در حال حاضر ما سه چهار سال زمان برای ساخت زیرساخت‌ها را صرف نکردیم اما ظرفیت‌ها را افزایش دادیم، ضمن این‌که منابع مالی مورد نیاز را نیز اختصاص ندادیم. یعنی در کل اشتباه عمل کرده‌ایم. الان به هدف ۲.۳ پزشک به ازای هر هزار نفر رسیدیم و باید خیلی سریع زیرساخت‌ها ایجاد شود و فکری برای دانشجویان جدید شود. همچنین باید هیئت‌علمی جذب شود.