دبیر رویداد: جشنواره جهانی فجر نقطه عطفی در دیپلماسی فرهنگی بود

به گزارش خبرنگار مهر، جدیدترین قسمت از برنامه سینمایی «هفت» جمعه ۱۴ آذر از ساعت ۲۲ به صورت زنده به آنتن شبکه نمایش رفته و پس از نقد فیلم «آقای زالو» به ۲ جشنواره جهانی فیلم فجر و «سینماحقیقت» پرداخته شد.

اولین میز این قسمت از برنامه مربوط به سینمای ایران و «آقای زالو» بود که جواد طوسی و رضا صدیق به نقد و بررسی این فیلم پرداختند.

جواد طوسی در ابتدای این برنامه درباره حضور نداشتن منتقدان در جشنواره جهانی فیلم فجر بیان کرد: اگر ما به عدالت فرهنگی معتقد باشیم این عدالت فرهنگی باید درست تعریف شود، انتخاب شهری مانند شیراز برای جشنواره جهانی فیلم فجر به خاطر بار فرهنگی این شهر می‌تواند انتخاب درستی باشد اما فاصله از نقطه مرکزی کشور و علاقه‌مندان به سینما باعث می‌شود که این رویداد با شور و اشتیاق کمتری برگزار شود. همچنین یک انتقاد دیگر من ندیدن جامعه منتقدان است و در بین داوران جشنواره نیز نماینده‌ای از جامعه منتقدان حضور نداشت.

مهران احمدی با «آقای زالو» کارگردان شد

وی درباره فیلم «آقای زالو» عنوان کرد: «آقای زالو» در مقایسه با ۲ کار قبلی مهران احمدی بهترین فیلمش است زیرا نگاهی ترکیبی میان لحن کمدی و نگاه تلخ اجتماعی ایجاد کرده است. به طور مثال در سال‌های اخیر که به شکل های مختلف با چالش های بسیاری در جامعه مواجه بودیم می‌توانستیم این‌ لحن کمدی و نگاه تلخ اجتماعی را بیشتر در فیلم‌هایمان نشان دهیم.

رضا صدیق درباره این فیلم تصریح کرد: مهران ‌احمدی برای من با «آقای زالو» کارگردان به حساب می‌آید زیرا با ۲ فیلم قبلی‌اش زاویه‌های بسیاری داشتم. این فیلم شروع درستی برای مهران احمدی است. «آقای زالو» از جنس تبلیغات خارج از فیلم ضربه می‌خورد زیرا پوستر و تیزرهای فیلم آن را در حد کمدی های روحوضی پایین می‌آورد و باعث می‌شود که مخاطب با ذهنیت متفاوتی وارد سینما شود.

وی در پایان صحبت‌هایش تاکید کرد: تکلیف «آقای زالو» با خودش مشخص است. این فیلم می توانست رادیکال تر باشد اما محافظه‌کار نیست و شخصیت بد خود را تا پایان فیلم دنبال می‌کند. این فیلم پای مسئولیت پایان بندی‌اش می ایستد و شخصیتی را به شما نشان می‌دهد که آشنا است و یک ایده تکراری را با پرداخت مناسب نشان می‌دهد. «آقای زالو» پیشنهاد خوبی برای سینمای کمدی ایران دارد.

«سینماحقیقت» امسال آثار متنوعی دارد

این قسمت از برنامه دو گفتگوی ویژه با موضوع «جشنواره جهانی آنچه گذشت» و «سینماحقیقت آنچه خواهید دید» داشت که با حضور روح‌الله حسینی و محمد حمیدی مقدم دبیران این دو جشنواره برگزار شد.

حمیدی مقدم در ابتدای این بخش درباره برگزاری جشنواره پس از جنگ ۱۲ روزه توضیح داد: این اتفاق تاثیرات متنی خود را در حوزه های مختلف کشور ما گذاشت و در مستند نیز توانست انرژی جدیدی را ایجاد کند. ما به عنوان مرکز تولیدکننده و عرضه‌کننده مستند درصدد رصد این آثار بودیم و امسال بخش ویژه ایران را داریم. چیزی حدود ۳۱ فیلم در این بخش حضور دارد که برخی از آن‌ها در بخش‌های دیگر نیز حضور دارند. سینمای مستند سند است ‌و ما اگر سندها را از دست دهیم برای آینده چیزی نداریم درنتیجه از تمام مستندسازانی که در آن شرایط پای کار ایستادند، تشکر می‌کنم. این بحث وجود دارد که آیا مستندسازان توانستند تمام وقایع را در زمان جنگ ثبت و ضبط کنند؟ پاسخ خیر است زیرا شرایطی ایجاد شد که برخی فیلمسازان نتوانستند مانند شرایط معمول به کار خود ادامه دهند.

وی درباره گستردگی آثار جشنواره گفت: امسال پرفیلم ترین و متراکم ترین دوره جشنواره را سپری خواهیم کرد و چیزی حدود ۲۰۵ فیلم به نمایش می‌گذاریم که بی سابقه است و اگر در پردیس سینمایی ملت نبودیم قطعا سالن‌ کم می آوردیم. به لحاظ تنوع موضوعی نیز امسال مستندهای متنوعی داریم.

نمایش ۲ مستند بین‌المللی مهم

وی با اشاره به اینکه مستندسازان‌ ما باید فاصله خود را با مخاطب کنار کنند، گفت: امسال دو مستند مهم داریم که یکی از آن‌ها «اقیانوس ها» ساخته اتنبرو است. حضور این آثار در جشنواره به فیلمسازان ما نشان می دهد چگونه می‌توان فیلم محیط زیستی، پرتره، زندگینامه و… در سطح بالا ساخت.

دبیر جشنواره «سینماحقیقت» تصریح کرد: یکی از اهداف ما در جشنواره این است که مدل‌های مختلف مستند را به فیلمسازان جوان نمایش دهیم. مثلا گاهی به مستند پرتره در جشنواره ها بی توجهی می شود و اکنون شاهد این مساله هستیم که مستندسازان در مستند پرتره از یک‌ گزارش تلویزیونی صرف عبور می‌کنند و به مسائل پیچیده تر می پردازند.

وی درباره بخش عکس توضیح داد: امسال بخش عکس به جشنواره «سینماحقیقت» اضافه شد با این‌ رویکرد که گاهی یک عکس‌ می‌تواند نقطه آغازین‌ یک ‌مستند باشد. ایده این مساله را ماه‌ها با مستندسازان و عکاسان مستند در میان گذاشتیم که امسال استقبال خوبی از آن شد. خود این ‌عکس ها می‌توانند در آینده سبب ایجاد یک مستند شوند. می‌خواستیم ‌که این بخش عکس‌ شکل‌ و شمایل حرفه ای داشته باشد و با کمک خانه هنرمندان امسال این بخش برگزار می‌شود. حدود ۲۰۰ عکاس اثر فرستادند ‌و حدود ۱۱ مجموعه عکس برای نمایش در خانه‌ هنرمندان‌ انتخاب شده است. همچنین امسال بخش دانشجویی به جشنواره اضافه شد و ۱۸ فیلم در این بخش جشنواره ‌حضور دارند.

حمیدی مقدم درباره حضور فیلمسازان از شهرستان‌ها گفت: امسال چیزی حدود ۶۰ درصد از آثار اولیه ای که به «سینماحقیقت» ارسال شدند، مربوط به فیلمسازان شهرستان بودند. امسال حدود ۸۷۵ فیلم به «سینماحقیقت» ارسال شد و نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد افزایش تولید داشتیم. چیزی حدود ۳۵ درصد از آثاری که وارد جشنواره می‌شوند نیز مختص مستندسازان شهرستان‌ها هستند.

تشریح جشنواره جهانی فجر از نگاه دبیر

روح‌الله حسینی دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر در ادامه این بخش درباره انتقاد از بازتاب جشنواره جهانی در رسانه های خارجی بیان کرد: خیلی از رسانه های خارجی به جشنواره دعوت شده بودند. رسانه های عربی و رسانه های ترکیه جشنواره را به خوبی پوشش دادند اما می توانستیم که پوشش بهتری داشته باشیم‌ اما به دلیل حضور چهره های مطرح بین المللی بازتاب بدی هم نداشتیم.

وی در پاسخ به این پرسش که چقدر به اهدافش رسیده است، گفت: این دوره از جشنواره جهانی فیلم فجر در حوزه دیپلماسی فرهنگی ایران یک نقطه عطف بود. در شرایط حساس کنونی ما نزدیک به ۲۰۰ نفر فیلمساز، هنرمند و مقامات بین المللی را به ایران آوردیم که اهمیت زیادی داشت و من هم از تحقق این امر راضی هستم. به دلیل شرایط خاص و تغییر محل برگزاری سختی های زیادی داشتیم.

حسینی درباره انتخاب شیراز عنوان کرد: ما کاملا آگاهانه شهر شیراز را انتخاب کردیم و می‌دانستیم که بازتاب خوبی دریافت خواهیم کرد. وقتی مقامات استانی و شهر شیراز پیشنهاد برگزاری جشنواره را مطرح کردند با استقبال پذیرفتم.

وی در پاسخ به اینکه احتمال دارد دبیرخانه دائمی جشنواره در شیراز برگزار شود، گفت: احتمالا بله مگر اینکه دوستان وزارت ارشاد تصمیم ‌دیگری بگیرند.

لطفا زمان جشنواره جهانی فجر را تغییر ندهید

حسینی درباره زمان برگزاری جشنواره تصریح کرد: استانداردهایی برای برگزاری جشنواره های رده الف وجود دارد که باید رعایت شود. نقص بزرگ ما در ایران تغییرات مداوم ‌است. فیاپف از ما خواست که جشنواره جهانی فیلم‌ فجر ‌با جشنواره های مهم‌ دیگر همپوشانی نداشته باشد و این تاریخ به ما اعلام شد که باید حفظ شود. اتفاقا شهر شیراز در این تاریخ و فصل آب و هوای خوب پاییزی داشت. خواهش من این است که دوستان‌ پس از ما نیز این تاریخ را تغییر ندهند.

وی درباره برگزاری اجلاسی در جشنواره فیلم فجر گفت: این اجلاس با ابتکار آقای فریدزاده برگزار شد و ما از فرصت جشنواره استفاده کردیم تا باب همکاری های بین‌الملل در حوزه سینما را باز کنیم. در حوزه‌های مختلفی ازجمله اینکه بتوانیم ‌پای برخی فیلم ها را به کشورهای خارجی باز کنیم و تولیدات مشترک به ویژه با یونان صحبت های خوبی شد.

حسینی درباره انتقاد نسبت به حضور کم منتقدان گفت: البته من فکر می کردم که همه منتقدان دعوت شده اند و انتظار حضور بیشتری داشتم. حتما از دوستانم در سازمان سینمایی این مساله را پیگیری می‌کنم. قطعا جای منتقدانی مانند آقای طوسی کنار ما خالی بود.

دبیر جشنواره درباره رویکرد شاعرانه امسال توضیح داد: برای اولین بار یک رویکرد مانند سینمای شاعرانه را برای جشنواره تعریف کردیم و این مساله در انتخاب آثار، داوران و کارگاه‌ها موثر بود. انتخاب این رویکرد یک اتفاق منحصربفرد برای این‌ دوره بود. برگزاری جشنواره در ایران به دلیل فرهنگ آن ویژگی خاص خود را پیدا می‌کند.

وی درباره بازار امسال گفت: ما از ۱۶ کشور در بازار نماینده داشتیم و ۲۳ فیلم ایرانی در بازار به نمایش درآمدند.

رویکرد سینمای شاعرانه باید نقد شود

حسینی بیان کرد: تصویر ملت ها و فرهنگ ها از رسانه منتقل می شود و اگر رسانه ها تصمیم بگیرند که این تصویر را وارونه نشان دهند، باعث می شود که برخی تصوری ترسناک از ایران داشته باشند. مهمانان ما امسال حضوری در ایران بودند و تصورشان کاملا نسبت به ایران تغییر کرد. ما از یونان، استرالیا و… مهمان داشتیم و برخی برای اولین بار در ایران حضور داشتند و شگفت‌زده شده بودند.

وی تاکید کرد: اگر به عقب برگردم حتما حوزه رسانه را جدی تر می‌گرفتم. در کل می‌دانم که زمان بسیار کمی در اختیار داشتیم.

حسینی در پایان بیان کرد: در سینمای ایران با فقدان نظریه مواجه هستیم و خواهش من از رسانه ها، منتقدان و دانشگاهیان این است که همه رویکرد سینمای شاعرانه را نقد و به آن فکر ‌کنند. سینمای شاعرانه یک‌ نگاه زیبایی شناختی نیست بلکه کاملا با زیست و فرهنگ ایرانی آمیخته است و دوست دارم درباره این مساله صحبت شود و کم کم نظریه پردازی در سینمای ایران باب شود.

«راه دیگری نبود» شعارزده است

امیر قادری و رامتین شهبازی نیز در میز سینمای جهان به نقد و بررسی «راه دیگری نبود» (No other choice) پرداختند.

شهبازی بیان کرد: این فیلم کاملا الگومند است و شما شخصیتی دارید که تبدیل به یک چیز متفاوت و از تعادل خارج می شود و نگاه های مختلفی در این فیلم مطرح می شود. کارگردان سعی می کند با فرم تجربه زیسته شخصیت را به مخاطب انتقال دهد و گاهی حتی زیاده روی می کند که برای من جالب نبود.

امیر قادری تصریح کرد: پارک چان ووک فیلمساز متبحری است اما برای من فیلمساز سطح بالایی نیست. سینمای کره از سال ۲۰۰۰ با پارک چان ووک و بونگ جون هو بالا آمد و سینمای کره را به یکی از بزرگترین و مطرح ترین مسیرهای سینمایی جهان تبدیل کردند اما متاسفانه بهترین آثار این افراد اولین فیلم هایشان بود. هنوز هم برای من فیلم «خاطرات یک قتل» بهترین فیلم کره جنوبی است. از سال ۲۰۱۵ سرعت سینمای کره کمتر شد.

شهبازی تصریح کرد: این فیلم شروع امپرسیونیستی دارد اما خیلی زود خود را لو می دهد و تاکید زیاد روی برخی صحنه ها دست فیلمساز را رو کرده است. وقتی شما با این فیلم همراه می شوید خسته نمی شوید اما در پایان چیزی برایتان ندارد. این فیلم ما را بیشتر با تجربه زیسته این شخصیت آشنا می کند کسی که شغلش را از دست داده و مجبور می شود زندگی اش را کوچک و کوچک تر کند. نگاه ضدسرمایه داری در این فیلم کاملا مشهود است. ای کاش برخی صحنه ها کوتاه تر بود و ما زودتر به مسائل زیست محیطی می رسیدیم. من یک مشکلی با فیلم «انگل» هم داشتم که سرمایه داری را نقد می کنند اما جایگزینی برایش ندارند و اگر سرمایه داری بد است پس چرا تمنای آن را دارید؟

قادری در پایان عنوان کرد: بیانگر بودن بیش از حد فیلم اجازه نمی دهد که با شخصیت ها همراه شوید زیرا همه چیز خیلی گل درشت است. فکر می کنم که پارک چان ووک استرس جذب تماشاگر دارد و فکر می کند اگر داستانش را عادی مطرح کند مخاطب با آن ارتباط نمی گیرد.