خبرگزاری مهر- گروه استانها: راهآهن دورود - خرمآباد - پلدختر - اندیمشک، یکی از مهمترین و قدیمیترین پروژههای زیرساختی استان لرستان، هنوز فاصله قابل توجهی تا تکمیل و بهرهبرداری دارد.
این پروژه که قرار بود مرکز استان را پس از دههها انتظار به شبکه ریلی کشور متصل کند، با هدف کاهش ترافیک جادهای، افزایش ایمنی سفرها و ارتقای ظرفیت ترانزیت کالا، به یکی از پروژههای راهبردی ملی تبدیل شده است.
پروژهای که ۱۵ ساله شد!
این طرح ریلی در ابتدا سال ۸۹ از کمیسیون ماده ۳۲ مجوز دریافت کرد و سال ۹۰ با حضور رئیسجمهور وقت کلنگزنی شد. از همان زمان تاکنون، مسیر اجرایی پروژه با چالشهای متعدد روبهرو بوده و حتی در مقاطعی تا سه سال بهطور کامل متوقف شده است.
مشکلات مالی، محدودیت منابع اعتباری، پیچیدگیهای فنی و برخی مسائل مدیریتی باعث شد که پیشرفت پروژه در طول سالهای گذشته با نوسانات شدید مواجه شود.
باوجود فعال شدن دوباره کارگاهها، همچنان بخش عمده پروژه فاصله معناداری با نقطه استاندارد پیشرفت دارد و تکمیل آن بدون حمایت مالی پایدار و مدیریت مؤثر امکانپذیر نیست.
راهآهن دورود - خرمآباد بخشی از کریدور شمال - جنوب کشور
راهآهن دورود - خرمآباد بخشی از طرح ملی اتصال لرستان به کریدور شمال - جنوب کشور محسوب میشود و طول کل مسیر آن ۱۱۴ کیلومتر است.
این مسیر، ۳۳ کیلومتر تونل و دهها پل بزرگ را در خود جای داده و عملیات گسترده خاکی آن، اجرای پروژه را در زمره سختترین پروژههای عمرانی کشور قرار داده است.
به گفته کارشناسان، شرایط دشوار جغرافیایی زاگرس و حجم بالای عملیات عمرانی نیازمند تجهیزات پیشرفته، نیروی متخصص و منابع مالی مستمر است.
محدودیتهای اقتصادی و اثر تورم بر پروژهها
مهدی مجیدی معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان در گفتوگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: وقتی صحبت از پروژههای کلان مثل راهآهن میشود، موضوع متفاوت است؛ این پروژهها نیاز به اعتبار عظیم و زمان طولانی دارند.
وی بیان کرد: ما یک بودجه مشخص داریم و از طرفی شاخصهای ابلاغی نیز برای ما تعیین شده است. تلاش میکنیم با استفاده از ظرفیت نمایندگان محترم استان سهم بیشتری برای پروژهها جذب کنیم، اما عواملی مانند تورم و مشکلات اقتصادی، سرعت پیشرفت را محدود میکند.
وی توضیح داد: اگر پروژهای ۱۰ سال پیش با بودجه مشخص پیش میرفت، امروز همان کار با همان میزان پیشرفت قابل قبول ممکن نیست، زیرا ارزش پول کاهش یافته و تورم شدید، نیازمند منابع بیشتری است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان افزود: به عنوان مثال، راهآهن استان نزدیک ۱۳۰ کیلومتر طول دارد که حدود ۴۰ کیلومتر آن شامل تونل است و این مقوله نیازمند سرمایهگذاری بسیار زیاد است.
وی گفت: این محدودیتها موجب طولانی شدن زمان اجرای پروژهها میشود و خارج از توان مدیریت استان است.
چالشهای توپوگرافی و شرایط خاص لرستان
مجیدی خاطرنشان کرد: علاوه بر مسائل اقتصادی، وضعیت توپوگرافی خاص استان نیز چالش ایجاد میکند. کوهستانی بودن مناطق، گستردگی تونلها و ساختار زمین، همه عوامل فنی هستند که سرعت اجرای پروژههای عمرانی را تحت تأثیر قرار میدهند و طبیعی است که برخی پروژهها به سرعت تکمیل نشوند، حتی با وجود ارتقای جایگاه استان در شاخصهای عمرانی.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان با تأکید بر اهمیت اطلاعرسانی دقیق به مردم درباره وضعیت پروژههای کلان، گفت: بخش عمدهای از زحمات در ارزیابی شاخصهای عمرانی استان توسط دفتر فنی و همکارانشان انجام شده است، اما مردم نباید تصور کنند که ارتقای رتبه به معنای افتتاح فوری همه پروژههاست.
هیچ پروژهای با یک دکمه افتتاح نمیشود؛ پروژههای بزرگ نیاز به مقدمات متعدد دارند
مجیدی توضیح داد: هیچ پروژهای با یک دکمه افتتاح نمیشود؛ پروژههای بزرگ نیاز به مقدمات متعدد دارند.
وی یادآور شد: به عنوان مثال، راهآهن استان بیش از ۳۰ درصد طول مسیرش تونل است و عبور از منطقه کوهستانی نیازمند انفجار، تملک اراضی و اقدامات فنی پیچیده است. همه این مراحل در حال انجام است و پیشرفت قابل توجهی حاصل شده است.
وی افزود: یک نمونه ملموس از این پیشرفتها، پروژه کمربندی دورود است که توسط آقای باباعباسی و تیم ایشان اجرا شده و تغییر وضعیت آن کاملاً محسوس است. قول داده شده که تا پایان امسال حداقل یک لاین از این کمربندی به بهرهبرداری برسد و این نشاندهنده پیشرفت واقعی و اثرگذاری پروژههاست.
۳۹۰ کیلومتر پروژه ریلی و توسعه راهها در لرستان در دست اجراست
گودرز باباعباسی، معاون مهندسی و ساخت اداره کل راه و شهرسازی لرستان، از روند اجرایی پروژههای ریلی و راهسازی در استان خبر داد و اعلام کرد که مجموعاً ۳۹۰ کیلومتر پروژه ریلی در حال اجراست و توسعه راهها نیز با جدیت دنبال میشود.
وی با بیان اینکه شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در استان لرستان دو نوع پروژه در دست اجرا دارد، توضیح داد: این پروژهها شامل پروژههای ریلی و پروژههای راهسازی هستند که هر دو با هدف ارتقای زیرساختهای حمل و نقل استان دنبال میشوند.
باباعباسی، معاون مهندسی و ساخت اداره کل راه و شهرسازی لرستان، در خصوص پروژههای ریلی استان اعلام کرد که در مجموع ۳۹۰ کیلومتر پروژه ریلی در حال اجراست.
جزئیات محورهای ریلی
وی افزود که این پروژهها شامل چند محور مهم هستند.
معاون مهندسی و ساخت اداره کل راه و شهرسازی لرستان بیان کرد: محور دورود تا خرمآباد به طول ۱۱۴ کیلومتر، محور دورود تا بروجرد به طول ۲۷ کیلومتر، محور خرمآباد تا اندیمشک به طول ۲۱۹ کیلومتر و همچنین محور الیگودرز تا ازنا به طول ۳۰ کیلومتر در دست اجرا قرار دارند.
از مجموع ۳۹۰ کیلومتر پروژه در حال اجرا، تنها محور خرمآباد – اندیمشک هنوز عملیاتی نشده است
وی افزود: این پروژهها نقش مهمی در توسعه شبکه ریلی استان و اتصال آن به دیگر مناطق کشور خواهند داشت و با تلاش و نظارت مستمر، روند اجرایی آنها با کیفیت و سرعت مناسبی دنبال میشود.
باباعباسی در ادامه توضیحات خود درباره پروژههای ریلی استان، تصریح کرد که از مجموع ۳۹۰ کیلومتر پروژه در حال اجرا، تنها محور خرمآباد - اندیمشک هنوز عملیاتی نشده است و سایر محورها بسته به میزان اعتبارات تخصیص یافته، روند اجرایی خود را دنبال میکنند.
تونلها و پلهای کلیدی در پروژهها
وی با بیان جزئیات بیشتر گفت: در محور دورود - خرمآباد، ۳۳۰۶۱ متر تونل و ۳۸۲۰ متر پل با دهانههای بزرگ در نظر گرفته شده است.
معاون مهندسی و ساخت اداره کل راه و شهرسازی لرستان یادآور شد: در محور خرمآباد - اندیمشک نیز ۳۰ کیلومتر تونل و ۱۱۳۰۰ متر پل خاص در دست اجرا قرار دارد.
باباعباسی، اضافه کرد: همچنین در محور دورود - بروجرد، ساخت ۴۲۰ متر تونل در نظر گرفته شده است.
چالشهای مالی و اولویتبندی پروژهها
وی در ادامه درباره مسائل مالی پروژههای ریلی استان، گفت: همه استحضار دارند که هزینه اجرای تونلها بسیار بالا است و به نرخ امروز، هر کیلومتر تونل حدود ۶۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد.
معاون مهندسی و ساخت اداره کل راه و شهرسازی لرستان، یادآور شد: با اعتبارات فعلی که به این پروژهها اختصاص یافته، طبیعتاً روند اجرا زمانبر خواهد بود.
وی افزود: به همین دلیل، وزارت راه پروژههای دورود - خرمآباد و دورود - بروجرد را در اولویت قرار داده است تا منابع لازم از محل استجازه مقام معظم رهبری تأمین شود.
باباعباسی، یادآور شد: امیدواریم با تزریق منابع مالی کافی، این پروژهها بتوانند ظرف سه سال آینده آماده بهرهبرداری شوند.
مشکلات مالی، فنی و مدیریتی حلنشده
بنابراین گزارش، در مجموع، راهآهن دورود - خرمآباد - پلدختر - اندیمشک گرچه در ماههای اخیر حرکت دوبارهای را تجربه کرده، اما هنوز به مرحلهای نرسیده که بتوان آن را نمونه موفق توسعه زیرساختی استان دانست.
مشکلات مالی، فنی و مدیریتی پروژه حلنشده باقی مانده و برآورد هزینه تکمیل چندین برابر افزایش یافته است.
بنابراین، این پروژه همچنان بیش از هر چیز نیازمند شفافسازی، تأمین اعتبار مطمئن و پیگیری جدی است تا لرستان پس از دههها انتظار، به شبکه ریلی کشور متصل شود و شاهد تحقق وعدههای توسعهای باشد.
بخش دورود - خرمآباد، با وجود تلاشهای مستمر، تاکنون حدود ۵۸ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است؛ اما تکمیل آن نیازمند اعتباری بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان است. رقمی که بدون تخصیص قطعی و مستمر، روند اجرای پروژه را با ابهام مواجه میکند و هرگونه برنامه زمانبندی را دچار تردید میسازد.
بزرگترین تونل ریلی خاورمیانه
تونلهای این مسیر، از جمله بزرگترین تونل ریلی خاورمیانه، بخش مهمی از پیچیدگیهای فنی پروژه را نشان میدهند.
طول تونلهای اصلی بین سه تا چهار هزار و ۸۰۰ متر است و تاکنون حفاری ۱۸ کیلومتر از این تونلها انجام شده و بخشی نیز وارد مرحله لاینینگ شده است.
بر اساس برنامهریزی موجود، یکی از این تونلهای طویل اوایل سال آینده بازگشایی میشود، اما سرعت پیشرفت پروژه بدون تأمین منابع مالی کافی قابل تضمین نیست.
از نظر حجم عملیات، پروژه راهآهن دورود - خرمآباد یکی از سنگینترین پروژههای ریلی کشور است.
تلاش قرارگاه خاتم برای جلوگیری از توقف پروژه
بر اساس اعلام سرپرست کارگاه، پیشبینی شده که بیش از ۱۲.۵ میلیون مترمکعب خاکبرداری، ۱۰ میلیون مترمکعب خاکریزی و یک میلیون مترمکعب بتنریزی انجام شود.
همچنین بیش از ۳۰۰ دستگاه ماشینآلات سنگین و تخصصی در مسیر مستقر شده و حدود ۷۰۰ نفر نیروی انسانی، عمدتاً بومی، در پروژه فعالیت میکنند. این حجم گسترده عملیات نشان میدهد که بدون تأمین اعتبار پایدار و مدیریت مؤثر، ادامه اجرای پروژه با مشکل مواجه خواهد شد.
قرارگاه خاتم نیز با استقرار کارگاههای متعدد در مسیر پروژه، در تلاش است تا روند اجرایی حفظ شود و از توقف پروژه جلوگیری شود.
سردار باقری: مشکل اصلی تأمین مالی و تملک اراضی مسیر است
سردار نعمتالله باقری، فرمانده سپاه حضرت ابوالفضل (ع) لرستان پیش از این با اشاره به ۳۰ کارگاه فعال پروژه تأکید کرده است که مشکلات اصلی، شامل تأمین منابع مالی و حل مسئله تملک اراضی در مسیر است.
وی میگوید ارزش مالی پروژه حدود ۱۴ همت برآورد شده و همکاری دولت و مدیریت ارشد استان برای تحقق این رقم ضروری است.
با وجود آغاز دوباره فعالیتها، همچنان محدودیت منابع مالی، تهدیدی جدی برای روند پروژه محسوب میشود و بدون تزریق مستمر، پیشرفتهای کنونی ممکن است متوقف شود.
نظر شما