دست نابینایان از "بریل" کوتاه می شود/ کتاب گویا به یک برق بند است

به گزارش خبرنگار مهر در تبریز، از آنجایی که کتابهای بریل بزرگ، سنگین و پرهزینه هستند کتابهای گویا جایگزین آنها شده و به بازار آمدند تا مشکلات نابینایان را تا حدی هموار کنند و این درحالیست که علیرغم مزایای بسیاری که کتاب های گویا دارند، روشندلان را درگیر مشکلات تازه تری کردند.

کتاب گویا همان سی دی کتاب های بازخوانی شده بوده که حمل و نقل، دست یابی سریع و هزینه های بالای تهیه کتاب را هموار تر کرده است.

از سوی دیگر کتاب های گویا نیز گاه بر اثر استفاده زیاد دچار خش و خرابی شده و یا با قطعی برق و خرابی دستگاه مورد استفاده، سی دی دیگر قابل استفاده نخواند بود.

کاهش چاپ و خرید و فروش کتاب، ثبت سرانه مطالعه 76 دقیقه ای ایرانیان همه اخباری است که در دنیای بینایان به گوش می رسد و این درحالیست که کوچکترین اتفاقات از قطعی برق گرفته تا خش برداشتن سی دی و یا استفاده زیاد از کتاب بریل، میزان دسترسی نابینایان به کتاب و مطالعه را کاهش می دهد.

درحالیکه مسئولان فرهنگی از مردم عادی برای پایین بودن سهم آنها از مطالعه گله دارند، نابینایان اما از نبود کتاب و به روز نبودن آنها و هزینه های هنگفتشان می نالند.

روشندلانی که دست بر زبری کتاب می کشند و به روشنی می خوانند بی کتاب مانده اند و از سوی دیگر به دلیل اینکه زبری و نوشته های کتاب بریل پس از یک سال استفاده از بین رفته و صاف می شوند، استفاده مجدد نابیانایان را از کتاب های مستهلک ناممکن ساخته و این چنین داشتن کتاب آرزویی طلایی برای روشندلان استان و فراتر از آن کشور می شود.

صرف هزینه میلیونی برای بازخوانی هر کتاب

هر ساله کتاب های درسی دستخوش تغییرات و حذف و اضافه های مکرر می شوند و این درحالیست که به دلیل کمبود امکانات، کتاب های بریل از بروز رسانی بی نصیب مانده اند و این عقب ماندگی، نابینایان را با مشکلات متعددی دست به گریبان کرده است.

کریم عباسی دانشجوی ارشد روانشناسی در تبریز، از نابینایانی است که سال های سال با موانع مختلف تحصیلی دست به گریبان بوده و آن ها را با موفقیت پشت سر گذاشته است.

عباسی با اشاره به صرف هزینه هنگفت تبدیل هر کتاب برای نابینایان گفت: گاه برای ضبط هر عنوان کتاب 250 هزار تومان هزینه می شود، حال برای تنها یک کتابی که 10 فصل داشته باشد برای تبدیل آن بیش از دو میلیون تومان باید هزینه صرف کرد.

این دانشجوی ارشد اظهار داشت: نابینایان باید افراد مرفه و ثرتمندی باشند که بتوانند از پس هزینه های بالا برآیند که کتاب تنها بخشی از این هزینه هاست.

به روز رسانی کتابهای بریل،‌ نیازمند هزینه های هنگفت

مدیر عامل جامعه نابینایان آذربایجان شرقی هزینه بالا، کمبود امکانات و زمان را مهمترین دلایل دیر به روز شدن کتاب های بریل دانسته و گفت: کتاب های گویا مشکلات بریل را هموار کرده و امکان حمل و نقل آنها راحت است اما از سوی دیگر ضبط آنها زمان بر بوده و برای باز خوانی کتاب ها نیازمند افراد متخصص است.

علی اصغر امیرانلوی با بیان اینکه منابع درسی نابینایان به صورت کتاب های بریل و گویا ارائه می شود، اضافه کرد: به دلیل محدود بودن دستگاه های بریل در سطح کشور، بریل کردن کتاب ها نیرو، هزینه و زمان زیادی می برد.

همچنین کریم عباسی، دانشجوی نابینای تبریزی نیز مشکلات تبدیل کتاب ها به بریل را از جمله عوامل اساسی در به روز نبودن آن ها دانسته و گفت: در بسیاری از موارد محدودیت امکانات تحصیلی برای جامعه نابینایان باعث ترک تحصیلی قشر زیادی می شود.

این روشندل تبریزی با بیان اینکه محدودیت منابع و به روز نبودن آنها تنها منحصر به شهرستان ها نیست، اضافه کرد: کتاب فروشی‌های قابل استفاده نابینایان در تهران نیز علی رغم امکانات زیاد، کتاب های تخصصی کمی دارند.

همچنین کریم عباسی با اشاره به گسترده بودن منابع دانشگاهی ذکر کرد: منابع دانشگاهی گسترده بوده و هر استادی منبع خاصی را معرفی می کند و این در حالیست که کتاب های بریل شده تخصصی، بسیار محدود است که برای جبران این مشکل تمام زمان مطالعه صرف بازخوانی کتاب و یا جستجوی منابع می شود.

مدیر مرکز نابینایان کشور و انتشارات رودکی تهران با تایید هزینه بالای چاپ کتاب های بریل گفت: برای تهیه 16 تن کاغذ حدود 32 میلیون تومان از سوی این انتشاراتی هزینه می شود.

خصوصی سازی به قشر معلول جامعه فشار می آورد

مدیر عامل جامعه نابینایان استان با تاکید بر عدم بروز رسانی کتاب های بریل و گویا طی چندین سال تصریح کرد: مرکز پخش کتاب تهران بوده و به دلیل فشار دولت بر خصوصی شدن کتابخانه های تهران، اعتبار لازم برای کتابخانه ها و انتشاراتی های تهران برای چاپ کتاب تامین نشده است.

علی اصغر امیرانلوی با بیان اینکه نابینایان برای ادامه تحصیل با مشکلات زیادی دست به گریبان هستند، اضافه کرد: نابیانایان مخالف خصوصی شدن کتابخانه ها هستند چرا که آنها را متحمل هزینه های سنگینی می کند.

امیرانلوی با تاکید بر نبود نظارت و قانونی بر بروز رسانی کتابها، خاطر نشان کرد: اختلاف زمان برای بروز کردن کتابهای بریل نسبت به کتابهای عادی از گذشته وجود داشته و همچنان ادامه دارد. ضعف در سیستم بروز کردن عیان بوده و نمی توان پنهان کرد.

وی معتقد است: تغیرات پی در پی کتابها، تبدیل و هماهنگ کردن تغیرات برای کتاب های بریل و گویا را دشوار می کند.

روشندلان تهرانی نیز از بی کتابی می نالند

از آنجایی که مسئولان استانی مشکل کتابهای نابینایان را فراتر از استان آذربایجان شرقی دانسته و منشاء مشکلات را در پایتخت می دانند، سری به شهروندان و ناشران تهرانی زدیم تا ادامه بررسی مشکلات را از آنها پیگیر شویم.

زینب ناصری مادر کودکی نابینا که ساکن تهران است گفت: کمبود امکانات تحصیلی تنها مختص شهرستان ها نبوده و پایتخت نشین ها نیز با این مشکل دست به گریبانند و این مشکلات عملا نابینایان را خانه نشین می کند و امکان تحصیل در شرایط موجود برای آنها دشوار است.

روشندلان دست بر پستی و بلندی های کتابهایشان می کشند و دنیا را به نقطه می خوانند. نقطه هایی که هرچند به سختی بریل می شوند اما دوام ندارند و بر اثر استفاده مداوم صاف شده و خوانایی خود را از دست می دهند.

این مادر "سپید" با اشاره به مشکلات کتاب های بریل گفت: شاید نمی دانید که کتابهای بریل بر اثر لمس مداوم صاف شده و نقطه ها از بین می رود و پس از مدتی قابل استفاده نیستند.

مادر "سپید" خاطر نشان کرد: در مدارس با توجه به تغییرات و حذف و اضافه های اعمال شده در کتاب ها، تدریس می شود و این درحالیست که کتب درسی نابینایان به روز نبوده و تغییرات سالانه در آنها منظور نشده است.

ناصری ادامه داد: تکمیل نواقص کتاب ها و بازخوانی آنها بر عهده خود دانش آموز بوده و چون تمام وقت و فکر خود را صرف رفع نواقص کتاب خود می کند از مطالعه دروس باز می ماند.

این مادر که پسر روشندل وی در مقطع راهنمایی در تهران در حال تحصیل است، با اشاره به نواقص کتابهای درسی وی گفت: علیرغم به پایان رسیدن سال تحصیلی جاری همچنان برخی کتب درسی در اختیار دانش آموزان قرار نگرفته که به ناچار از کتب سالهای گذشته استفاده می کنند که آنها نیز علاوه بر صاف بودن خطوط بریل برخی از فصول کتابها نیز ناقص است.

به عقیده زینب ناصری، در حقیقت کوچکترین اتفاقات از قطعی برق گرفته تا خش برداشتن سی دی و یا مطالعه زیاد کتاب بریل، میزان دسترسی نابینایان به کتاب و مطالعه را کاهش می دهد و این موضوع هر چند کوچک و ناچیز اما علاوه بر ایجاد فشار عصبی، در بسیاری از موارد به دلیل مشکلات متعدد روشندلان را در سرازیری ترک تحصیل قرار می دهد.

شهرستانی ها از امکانات خود استفاده نمی کنند/ امکانات تهران پاسخگوی کل کشور نیست

علیرغم تمامی مسائل و مشکلاتی که مسئولان و شهروندان استانی و حتی شهروندان تهرانی مطرح کردند، مدیر مرکز نابینایان کشور و انتشارات رودکی نظر دیگری داشت.

انتشارات رودکی که پیش از این دولتی بوده، چند سالی است که خصوصی شده و اعتبارات خود را از طریق خیران تامین کرده و زیر نظر موسسه خیریه و نیکوکاری ریحانه فعالیت می کند و این چنین با حمایت خیران موفق به تولید انبوه شده و کار چاپ این انتشاراتی رونق گرفته است.

مدیر انتشارات رودکی تهران با تایید اینکه امکانات چاپ و انتشار کتاب محدود است، تصریح کرد: شهرستانها با بهره نبردن از امکانات موجود خود به مشکلات دامن زده و باعث سرازیر شدن متقاضیان شهرستانی به تهران می شوند و این درحالیست که امکانات تهران نیز پاسخگوی حجم عظیم مراجعه کنندگان از سراسر کشور نیست.

محمد خوانین زاده با بیان اینکه مراجعه کنندگان انتشارات رودکی را 50 درصد شهرستانی و 50 درصد مابقی را تهرانی ها شامل می شوند، تاکید کرد: تمامی استانها از جمله استان آذربایجان شرقی مجهز به یک و یا دو دستگاه چاپ اورست (ویژه بریل) هستند اما از حداقل امکانات موجود خود استفاده نمی کنند.

وی خاطر نشان کرد: از همین دستگاه چاپ دستی می توانند تا حد قابل قبولی مشکل چاپ کتاب را هموار کنند و این درحالیست که این دستگاهها در انباری NGO ها و بهزیستی ها خاک می خورند.

خوانین زاده همچنین با اشاره به تمامی مشکلات چاپ تاکید می کند: در تهران نیز این مسائل صادق بوده و بسیاری از سازمانهایی که دستگاه چاپ دارند، استفاده نکرده و این چنین کمترین منابع موجود در انبارها خاک می خورد و مشکلات و کمبود منابع روز به روز افزایش می یابد.

در بررسی این ادعای خوانین زاده که آذربایجان شرقی دو دستگاه چاپ داشته و بدون استفاده آنها را رها کرده، از مدیر عامل جامعه نابیانایان این موضوع را پیگر شده و وی در پاسخ گفت: در استان آذربایجان شرقی دو دستگاه چاپ یکی در آموزشگاه شهید مرادی و دیگری در سازمان بهزیستی استان موجود است.

امیرانلوی ادامه داد: اما چه کسی که از بانکی وام مسکن می گیرد واقعا صرف ساخت مسکن خود می کند؟ هر کسی این وام مسکن را به زخمی از زندگی خود می زند و آموزشگاه شهید مرادی نیز از این دستگاه برای چاپ ورقه های امتحانی استفاده می کند!

انتشارات استانی با ناشران تعامل نزدیک برقرار کنند

به عقیده مدیر مرکز نابینایان کشور و انتشارات رودکی با بررسی عوامل مختلف در عدم به روز رسانی کتابهای بریل می توان گامهای موثری در به روز رسانی کتابهای بریل برداشت.

خوانین زاده تعامل نزدیک انتشاراتی ها با ناشران کتابهای مختلف را از جمله راهکارهای موثر در این راه دانسته و تشریح کرد: با در اختیار گرفتن فایل کتابهای ناشران می توانند کار چاپ را تسریع بخشند که این امر نیازمند همکاری ناشران و اعتماد آنها برای کمک به چاپ و تبدیل آنها به بریل است.

وی خاطر نشان کرد: انتشارات رودکی نیز از این طریق به چاپ انبوه دست یافته است، هر چند که جلب اعتماد ناشران و همکاری آنها در برخی موارد خیلی کم است.

***

علیرغم اختلاف نظرات موجود و مشکلاتی که برای تامین و چاپ کتابهای بریل و گویا در کشور وجود دارد به نظر می رسد تنها راه هموار کردن این مشکل پیش از هر چیز به دست مسئولان استانی باز می شود تا با سرمایه گذاری و هدایت مناسب چاپخانه ها اقدام به تمرکز زدایی از تهران کرده و از سوی دیگر با همکاری تمامی مردم از ناشران گرفته تا روشندلان و سرمایه داران در هموار کردن این مهم اقدام کرد.

------------------------------------

گزارش: یاسمین السادات مولانا